Tiểu thương, chủ doanh nghiệp nhỏ đang xoay vòng vốn như thế nào?

Cần trả gấp tiền nhập nguyên vật liệu hay lương nhân viên; cần mua gấp một lô hàng để bán trong mùa lễ hội… là những thách thức xoay vòng vốn mà những các tiểu thương, chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ thường xuyên đối mặt. Và họ thường giải quyết vấn đề này như thế nào?

Chậm xoay vòng vốn, hết mùa làm ăn

Anh Trung – chủ một xưởng cơ khí nhỏ tại ngoại thành TpHCM thường xuyên gặp khó về vốn, đặc biệt là việc nhập nguyên vật liệu, phải ứng những khoản lớn để nhập số lượng nhiều do nguồn cung không ổn định. “Xoay vòng vốn là đau đầu nhất! Tôi không có nhiều vốn, khách thì thường xuyên trả chậm, nhà xưởng lại đi thuê. Nay còn không nhập được nguyên vật liệu thì chỉ có nước đóng cửa, mà xưởng thì có cả chục người, họ đều trông vào đây cả”. Không chỉ có anh Trung, nhiều tiểu thương khác cũng gặp khó khi xoay vòng vốn, kết quả là mất cơ hội buôn bán, ảnh hưởng đến thu nhập gia đình như chị Trinh, chủ một sạp hoa quả nhỏ. Mùa Vu Lan vừa qua, dù được chào mời nguồn trái cây ngon và rẻ nhưng chị cũng đành bỏ qua. Chị dự tính, nếu nhập được nguồn hàng trên, chắc cũng lời được hai ba mươi triệu.

Anh Trung, chị Trinh cũng như nhiều chủ cơ sở sản xuất, tiểu thương khác dù mang danh làm chủ nhưng về cơ bản, họ vẫn là lao động phổ thông, trực tiếp sản xuất, kinh doanh và nguồn vốn của họ đa phần đến từ tích lũy cá nhân, gia đình nên không nhiều, không dày. Kết quả là do không thể quay vòng vốn nên hoạt động của họ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. 

Vay vốn kinh doanh, chuyện không hề dễ

Một giải pháp thoạt nghe thì rất dễ là vay vốn. Trên lý thuyết, họ có thể vay vốn từ nhiều nguồn khác nhau như ngân hàng, công ty tài chính, công ty cho vay cầm cố tài sản, từ người thân hay thậm chí là các cá nhân kinh doanh dịch vụ cho vay tài chính. Nhưng để vay thành công thì là câu chuyện rất dài. 

Nhắc đến vay vốn, đầu tiên, người ta nghĩ ngay đến ngân hàng. Lợi thế của các ngân hàng là có nguồn tài chính dồi dào và nhiều gói sản phẩm vay khác nhau. Tuy nhiên, các ngân hàng thường ưu tiên cho vay thế chấp trong khi phần lớn chủ cơ sở sản xuất, tiểu thương lại không có tài sản chính chủ hoặc nếu có thì hồ sơ chứng minh nguồn gốc tài sản không đầy đủ. Bên cạnh đó, họ cũng gặp khó khi xây dựng kế hoạch kinh doanh và chứng minh nguồn lợi nhuận để trả nợ cho ngân hàng. Ngoài ra, việc chuẩn bị các loại giấy tờ hành chính liên quan để vay tiền cũng là một thách thức với họ. Cuối cùng là thời gian giải ngân lâu, có khi lên tới nửa tháng mới nhận được khoản vay dù đã đáp ứng đủ các yêu cầu của ngân hàng. 

Với các công ty tài chính, tuy điều kiện vay có dễ dàng hơn, có nhiều gói sản phẩm vay tín chấp hơn nhưng cũng không hẳn phù hợp. Bởi hầu hết các chủ xưởng, tiểu thương không có tài khoản ngân hàng hoặc có thì cũng ít sử dụng nên lịch sử tín dụng là không thường xuyên. Ngoài ra, việc sản xuất kinh doanh của họ mang tính thời vụ nên việc chứng chứng minh thu nhập cũng rất khó khăn, khó phù hợp với các khoản vay tín chấp. Thêm nữa, việc gọi điện xác minh thông tin từ người thân, bạn bè của khách hàng cũng gây nhiều phiền toái mà người vay không muốn thế. Với các khoản vay thế chấp tài sản, người đi vay cũng gặp khó khăn tương tự như với các ngân hàng trong khâu chuẩn bị các hồ sơ, giấy tờ.

Khi đó, người đi vay chỉ còn hai giải pháp là trông cậy vào các nguồn vay cá nhân hoặc vay theo cầm cố tài sản. Nguồn vay cá nhân có thể là từ bạn bè, người thân, gia đình nhưng cũng khó vay vì đa phần bạn bè, người thân của người lao động phổ thông cũng không có điều kiện kinh tế, không có nguồn vốn lớn để cho vay. Vay cá nhân cũng có thể đến từ các thông tin cho vay qua ứng dụng, cho vay trên mạng được dán trên các bờ tường, cột điện hay các kênh không chính thức. Đó là tín dụng đen, tuy dễ vay, dễ nhận tiền nhưng lại quá rủi ro từ vật chất đến tinh thần khi chọn hình thức tín dụng này.

Cuối cùng là vay cầm cố tài sản. Đây là hình thức vay có lịch sử lâu đời và phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới. Ưu điểm của hình thức vay này là thủ tục nhanh chóng, thuận tiện, giải ngân nhanh và rõ ràng, số tiền vay được phụ thuộc vào chất lượng tài sản. Tại Việt Nam, phân khúc cho này cũng có nhiều cá nhân, tổ chức tham gia trong đó có chuỗi cửa hàng tài chính tiện ích F88. Ưu điểm của F88 là thủ tục vay nhanh chóng, “chỉ 15 phút là có tiền” và dễ tiếp cận khi chuỗi cửa hàng này có tới hơn 750 phòng giao dịch trên toàn quốc. Ngoài ra, việc ưu tiên cầm cố các tài sản là giấy đăng ký/cà vẹt xe máy, xe hơi đã tạo điều kiện cho người vay giữ lại phương tiện đi lại, sản xuất, mưu sinh. Nếu cần vay nhanh một khoản từ 30 triệu đến 500 triệu đồng trong thời gian ngắn thì đây là giải pháp đáng suy nghĩ. Để vay tiền từ F88, người vay chỉ cần mang theo một số giấy tờ là thẻ căn cước công dân và giấy đăng ký/cà vẹt xe máy, xe hơi. Cuối cùng, với hình thức vay này, người vay cũng không cần chứng minh kế hoạch trả nợ hay các kế hoạch cá nhân khác.

Năm 2022, dự đoán, vẫn là một năm chịu nhiều khó khăn do ảnh hưởng kéo dài từ dịch Covid-19. Việc các tiểu thương, chủ xưởng thiếu vốn xoay vòng sẽ càng phổ biến hơn. Do đó, việc nắm vững một số kỹ năng đi vay cũng như hình thức vay, các giấy tờ, hồ sơ cần chuẩn bị vẫn là rất cần thiết để có thể vay vốn thành công, từ đó giải quyết các vấn đề khó khăn mà người vay đang gặp phải.