Tư Bản Tài Chính Là Gì? 3 Tác Động Đến Nền Kinh Tế, Xã Hội

25/01/2024

Bạn cần tiền gấp: F88 cho vay tới 30 triệu, lãi suất ưu đãi từ 1,1%, không giữ tài sản

NHẬP THÔNG TIN ĐĂNG KÝ VAY:

Vừa có tiền vừa có xe đi. Duyệt vay nhanh chóng trong 15 phút.

Tư bản tài chính là gì? Nó ra đời khi nào và ảnh hưởng của nó đến nền kinh tế nói riêng và cả xã hội nói chung ra sao? Cùng tìm hiểu nhé!

Tư bản tài chính là gì?

Financial capital, tư bản tài chính, là sự hòa nhập và thâm nhập giữa các tổ chức công nghiệp và ngân hàng không độc quyền làm nổi bật tính chất thúc đẩy và hiệu quả, tạo ra mối quan hệ tương tác, sự phụ thuộc và ảnh hưởng đối với các chủ thể trong hệ thống kinh tế.

V.I. Lenin - lãnh tụ vĩ đại của Cách mạng Xô Viết, một nhà tư tưởng lớn của thế giới, đã mô tả: "Tư bản tài chính là kết quả của sự hợp nhất giữa tư bản ngân hàng của một số ngân hàng độc quyền lớn và tư bản của các liên minh độc quyền trong lĩnh vực công nghiệp".

Để thấu hiểu rõ về định nghĩa và bản chất của tư bản tài chính, ta cần nắm bắt khái niệm về tư bản độc quyền trong công nghiệp và tư bản độc quyền trong ngân hàng.

Trong quá trình phát triển của chủ nghĩa tư bản, khi cạnh tranh tự do và phát triển đạt đến một mức độ nhất định, các tổ chức độc quyền xuất hiện. Sự tích tụ và tập trung sản xuất trong lĩnh vực công nghiệp tạo ra độc quyền công nghiệp, trong khi quá trình tích tụ và tập trung tư bản vào ngân hàng lớn dẫn đến độc quyền ngân hàng.

Còn theo Rudolf Hilferding, Cựu bộ trưởng Bộ Tài chính Đức, một nhà tư tưởng Marxist đầu thế kỷ 20, thì tư bản tài chính là sự kết hợp giữa tư bản ngân hàng và tư bản công nghiệp, tương ứng với lý thuyết về tài chính hóa của chủ nghĩa tư bản, đại diện cho một giai đoạn phát triển trong sản xuất theo hình thức tư bản chủ nghĩa.

Trong thế giới hiện đại, tài chính trở nên ngày càng quan trọng, và người kiểm soát tài chính sẽ giữ quyền lực tối cao. Bản chất của tư bản tài chính là mối quan hệ mật thiết, thống nhất và tác động tương tác giữa tín dụng và sản xuất, là sự liên kết giữa ngân hàng lớn và doanh nghiệp lớn.

Ví dụ cụ thể là ngân hàng lớn cung cấp vốn cho các tập đoàn sản xuất, đồng thời mua cổ phiếu để chi phối, kiểm soát và đạt được lợi ích. Ngược lại, các tập đoàn cũng mua cổ phần từ ngân hàng để tái chiếm hoặc tự thành lập ngân hàng cho riêng mình.

Tư bản tài chính hình thành như thế nào?

Khi ba tiến trình kinh tế dưới đây hình thành thì tư bản tài chính sẽ được hình thành.

Sự tích tụ sản xuất trong công nghiệp dẫn đến việc hình thành các tổ chức độc quyền trong lĩnh vực này.

Cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX, ngành công nghiệp phát triển mạnh mẽ, khiến sự tích tụ và tập trung diễn ra, tạo ra các tổ chức độc quyền. Các doanh nghiệp lớn cạnh tranh quyết liệt, nhưng khó phân thắng bại, dẫn đến việc thỏa hiệp và tạo liên minh để giữ độc quyền. Tín dụng trở thành công cụ quan trọng thúc đẩy sản xuất, góp phần hình thành các công ty cổ phần - tiền đề của tổ chức độc quyền.

Sự tích tụ sản xuất trong công nghiệp cũng dẫn đến việc hình thành các tổ chức độc quyền trong lĩnh vực ngân hàng.

Song song với sự phát triển của công nghiệp, ngành ngân hàng cũng liên tục tích tụ và tập trung tư bản tiền tệ. Các ngân hàng độc lập giảm sút do thiếu cạnh tranh, sáp nhập, hoặc bị thôn tính, tạo ra một lượng ngân hàng lớn với nhiều chi nhánh.

Khi sản xuất công nghiệp tích tụ ở mức độ cao, ngân hàng nhỏ không thể đáp ứng nhu cầu và dần bị loại bỏ hoặc phải sáp nhập hoặc bị ngân hàng lớn thôn tính, hoặc phá sản. Quá trình này dẫn đến việc tạo ra tư bản độc quyền trong ngân hàng.

Tư bản độc quyền trong ngân hàng và tư bản độc quyền trong công nghiệp hợp nhất tạo nên tư bản tài chính.

Với sự phát triển của độc quyền, vai trò của ngân hàng thay đổi, từ trung gian thanh toán và tín dụng, chúng trở thành người nắm giữ toàn bộ tư bản và tiền tệ xã hội, đồng thời kiểm soát mọi hoạt động trong nền kinh tế tư bản chủ nghĩa.

Tư bản độc quyền trong ngân hàng hợp nhất với tư bản độc quyền trong công nghiệp tạo ra tư bản tài chính, mở ra những vai trò mới cho cả tư bản ngân hàng và tư bản công nghiệp. Như vậy, ngân hàng không chỉ là người chủ cho vay mà còn có khả năng theo dõi và đầu tư trực tiếp vào công nghiệp thông qua việc mua cổ phần. Ngược lại, các tập đoàn công nghiệp lớn cũng có thể thâm nhập vào ngân hàng, mua cổ phần để kiểm soát hoạt động hoặc tạo ra ngân hàng riêng cho mình.

Vay tiền nhanh

Tác động của tư bản tài chính đến nền kinh tế nói riêng và xã hội nói chung

Liên kết thị trường mạnh mẽ

Sự tăng trưởng mạnh mẽ của liên kết thị trường điều khiển khi tư bản tài chính xuất hiện, tạo ra một đa dạng và mối liên kết thị trường phức tạp hơn. Ngân hàng cung cấp vốn cho công nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp vay để duy trì kinh doanh hoặc đầu tư vào các phương tiện sản xuất hiện đại, giúp doanh nghiệp thuê với chi phí hợp lý.

Trong bối cảnh cách mạng khoa học kỹ thuật phát triển nhanh chóng, việc thuê máy móc và trang thiết bị trở thành lựa chọn hợp lý để tránh tình trạng lỗi thời. Điều này giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí đầu tư mua sắm khi chúng cần gia nhập vào các ngành sản xuất mới.

Ngân hàng cũng đem lại ổn định và lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp, thúc đẩy hiệu suất hoạt động và hợp tác với doanh nghiệp, giúp đẩy mạnh sự phát triển của khoa học và kỹ thuật.

Đổi mới cơ chế thị trường

Cơ chế thị trường thay đổi khi quyền lực tập trung tìm kiếm lợi nhuận trên thị trường. Cổ phiếu mệnh giá nhỏ được phát hành rộng rãi, giúp huy động vốn từ nhiều bên khác nhau trên thị trường. Cổ đông nhỏ không trực tiếp tham gia quản lý doanh nghiệp, thay vào đó, họ tham gia thông qua hệ thống ủy nhiệm, chế độ mà những cổ đông lớn được ủy nhiệm để quyết định hướng đi của công ty cổ phần thay vì những cổ đông nhỏ lẻ.

Những ngành kinh tế mới xuất hiện

Xuất hiện nhiều ngành kinh tế mới khi cuộc cách mạng Khoa học Kỹ thuật phát triển mạnh mẽ. Nền kinh tế Tư bản chủ nghĩa đón nhận nhiều ngành mới như dịch vụ và bảo hiểm. Để thích ứng với cơ chế mới này, xuất hiện các ngành nghề mới tìm kiếm cơ hội cạnh tranh hiệu quả dựa trên nhu cầu thực tế của thị trường.

Liên kết và xâm nhập mở rộng ra nhiều ngành nghề khác nhau, tạo ra các tổ hợp đa dạng của tập đoàn tư bản tài chính, kết hợp nhiều lĩnh vực khác nhau.

Cách tạo ảnh hưởng lên nền kinh tế của tư bản tài chính

Sự phát triển của tư bản tài chính dẫn đến việc hình thành một nhóm nhỏ độc quyền được gọi là đầu sỏ tài chính, nhóm này chi phối và thống trị toàn bộ đời sống kinh tế và chính trị của xã hội. Thông qua chế độ tham dự (nắm giữ một số lượng lớn cổ phiếu), đầu sỏ tài chính xây dựng và thống trị quyền lực của mình.

Bên cạnh đó, đầu sỏ tài chính còn sử dụng các chiến thuật như lập công ty mới, phát hành chứng khoán, thực hiện kinh doanh công trái, tham gia đầu cơ chứng khoán, và đầu cơ ruộng đất để đạt được lợi nhuận độc quyền cao.

Xem thêm

MỤC LỤC