Dự trữ ngoại hối là gì? Tại sao cần dự trữ ngoại hối?

Có không ít người luôn đặt cau hổi dự trữ ngoại hối là gì? Và lý do tại sao cần phải dự trữ ngoại hối? Đây điều tối quan trọng đối với sức khỏe kinh tế của một quốc gia, bao gồm ngoại tệ, vàng và tài sản quốc giả. Hãy cùng F88 đi tìm lởi giải cho các câu hỏi trên thông qua bài viết sau đây.

Khái niệm về ngoại hối

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), ngoại hối là các tài sản ngoại tệ được các cơ quan quản lý tiền tệ quốc gia, thường là ngân hàng trung ương, nắm giữ để hỗ trợ cân bằng tài chính và ổn định nền kinh tế. Các loại tài sản ngoại hối bao gồm ngoại tệ, vàng, các loại giấy tờ có giá và quyền rút vốn tại các tổ chức tài chính quốc tế. Tại Việt Nam, Pháp lệnh Ngoại hối 2005 quy định rằng ngoại hối bao gồm:

• Các loại ngoại tệ của các quốc gia khác, đồng tiền chung châu Âu, và các đồng tiền thanh toán quốc tế.

• Các phương tiện thanh toán bằng ngoại tệ như séc, thẻ thanh toán, hối phiếu đòi nợ.

• Các giấy tờ có giá bằng ngoại tệ như trái phiếu, cổ phiếu của các tổ chức tài chính quốc tế.

• Vàng thuộc sở hữu nhà nước và tài khoản ngoại tệ của người cư trú.

Dự trữ ngoại hối nhà nước

Dự trữ ngoại hối nhà nước là tập hợp các tài sản ngoại hối mà ngân hàng trung ương một quốc gia nắm giữ để đảm bảo tính ổn định cho nền kinh tế. Ở Việt Nam, dự trữ ngoại hối bao gồm tài sản ngoại tệ, vàng, tiền gửi ngoại tệ từ Kho bạc Nhà nước và các tổ chức tín dụng, các nguồn tài chính từ khoản sinh lời. Các nguồn dự trữ này không chỉ là công cụ bảo đảm khả năng thanh toán quốc tế mà còn giúp ổn định tỷ giá và điều hành chính sách tiền tệ quốc gia.

Nguồn gốc của dự trữ ngoại hối

Dự trữ ngoại hối nhà nước hình thành từ nhiều nguồn như ngoại tệ mua từ ngân sách, các khoản vay từ tổ chức tài chính quốc tế, các khoản ngoại tệ sinh lời từ các hoạt động đầu tư. Ngoài ra, các nguồn khác cũng có thể bổ sung dự trữ ngoại hối như tiền gửi từ các tổ chức tín dụng và thị trường ngoại hối.

Cơ cấu và tiêu chuẩn đầu tư dự trữ ngoại hối

Các cơ cấu và tiêu chuẩn đầu tư vào dự trữ ngoại hối dựa trên quy mô dự trữ và tình hình kinh tế trong và ngoài nước. Tiêu chuẩn này thường phụ thuộc vào mức tín nhiệm quốc tế và mức dự báo tình hình thị trường tài chính. Ngân hàng Nhà nước là cơ quan quy định cơ cấu và tiêu chuẩn của dự trữ. Các quyết định liên quan đến đầu tư ngoại hối định kỳ sẽ được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước gửi tới chính phủ, đồng thời báo cáo và phối hợp với Bộ Tài chính.

Tại sao cần dự trữ ngoại hối?

Dự trữ ngoại hối là nền tảng quan trọng cho sự ổn định kinh tế của một quốc gia:

• Điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt: Khi lượng dự trữ ngoại tệ lớn, Ngân hàng Nhà nước có thêm nguồn lực để ổn định tỷ giá và tăng giá trị đồng nội tệ.

• Thu hút vốn đầu tư nước ngoài: Một thị trường ngoại hối ổn định giúp giảm rủi ro tỷ giá, tạo niềm tin cho nhà đầu tư nước ngoài, thúc đẩy vốn ngoại và gia tăng dự trữ ngoại hối.

• Nâng cao tín nhiệm quốc gia: Dự trữ ngoại hối cao có thể cải thiện xếp hạng tín nhiệm của quốc gia, đặc biệt khi khả năng thanh toán nợ tăng lên. Điều này giúp giảm chi phí vay vốn khi phát hành trái phiếu quốc tế.

• Duy trì thanh khoản hệ thống ngân hàng: Ngân hàng Nhà nước mua ngoại tệ và bơm tiền vào thị trường nội địa để duy trì thanh khoản cao, giúp ổn định lãi suất trong những giai đoạn kinh tế khó khăn.

Thanh khoản dự trữ ngoại hối là gì?

Thanh khoản dự trữ ngoại hối là khả năng ngân hàng trung ương đáp ứng kịp thời nhu cầu ngoại tệ nhằm ổn định tỷ giá và hỗ trợ khả năng thanh toán quốc tế. Thanh khoản đóng vai trò quan trọng, đặc biệt khi nền kinh tế gặp biến động, giúp các quốc gia có thể chi trả các khoản nhập khẩu thiết yếu hoặc nợ nước ngoài mà không gặp rủi ro tài chính nghiêm trọng.

Top 10 quốc gia có dự trữ ngoại hối cao nhất thế giới

Các quốc gia lớn thường giữ dự trữ ngoại hối bằng các loại tiền mạnh như đô la Mỹ, Euro và Yên Nhật. Trung Quốc dẫn đầu thế giới về mức dự trữ ngoại hối, chủ yếu nhờ vào hoạt động xuất khẩu mạnh mẽ và chính sách giữ giá đồng nội tệ.

1. Trung Quốc - 3,469.776 tỷ USD

Trung Quốc giữ kỷ lục với dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới, đạt 3,469.776 tỷ USD, trong đó phần lớn là đô la Mỹ. Do hoạt động xuất khẩu lớn, các công ty Trung Quốc nhận được nhiều ngoại tệ, sau đó chuyển đổi thành đồng nhân dân tệ qua hệ thống ngân hàng, cuối cùng được ngân hàng trung ương tích lũy.

2. Nhật Bản - 1,290.605 tỷ USD

Nhật Bản đứng thứ hai với dự trữ 1,290.605 tỷ USD, bao gồm đô la Mỹ và vàng. Lượng dự trữ này là nguồn hỗ trợ lớn cho nền kinh tế xuất khẩu của Nhật Bản, giúp duy trì sự ổn định kinh tế trong nước.

3. Thụy Sĩ - 864.427 tỷ USD

Thụy Sĩ, với nền tài chính ổn định, tích lũy lượng dự trữ ngoại hối 864.427 tỷ USD. Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ nắm giữ ngoại tệ và vàng, tăng cường khả năng điều hành tài chính quốc gia.

4. Hoa Kỳ - 811.811 tỷ USD

Hoa Kỳ, mặc dù có trữ lượng vàng lớn nhất thế giới, giữ mức dự trữ ngoại hối thấp hơn nhiều quốc gia khác do hệ thống tài chính mở và đồng đô la là đồng tiền dự trữ toàn cầu.

5. Nga - 583.012 tỷ USD

Nga giữ dự trữ ngoại hối ở mức 583.012 tỷ USD, chủ yếu bao gồm ngoại tệ mạnh và vàng, nhằm đảm bảo ổn định tài chính và hạn chế rủi ro kinh tế.

6. Ấn Độ - 576.847 tỷ USD

Ấn Độ tích lũy dự trữ ngoại hối đạt 576.847 tỷ USD, giúp bảo vệ nền kinh tế trước những biến động từ bên ngoài và đảm bảo khả năng thanh toán quốc tế.

7. Đài Loan - 564.822 tỷ USD

Với nền kinh tế tập trung vào xuất khẩu, Đài Loan (Trung Quốc) có dự trữ ngoại hối đạt 564.822 tỷ USD, đóng vai trò quan trọng trong việc điều hành tỷ giá và duy trì sức cạnh tranh xuất khẩu.

8. Ả Rập Xê Út - 451.634 tỷ USD

Nhờ doanh thu từ xuất khẩu dầu mỏ, Ả Rập Xê Út duy trì dự trữ ngoại hối lớn ở mức 451.634 tỷ USD, giúp quốc gia này duy trì ổn định tài chính và giảm phụ thuộc vào nguồn thu từ dầu.

9. Hồng Kông - 436.456 tỷ USD

Là trung tâm tài chính châu Á, Hồng Kông (Trung Quốc) có dự trữ ngoại hối đạt 436.456 tỷ USD, tạo nền tảng cho sự ổn định của nền kinh tế tự do và thị trường mở.

10. Hàn Quốc - 426.112 tỷ USD

Hàn Quốc tích lũy dự trữ ngoại hối ở mức 426.112 tỷ USD, phục vụ cho nhu cầu thanh toán quốc tế và đảm bảo tỷ giá ổn định cho nền kinh tế xuất khẩu mạnh mẽ.

Kết luận

Dự trữ ngoại hối không chỉ là công cụ ổn định nền kinh tế mà còn giúp các quốc gia đảm bảo khả năng thanh toán quốc tế, duy trì niềm tin với các nhà đầu tư và bảo vệ nền kinh tế khỏi biến động. Các quốc gia có dự trữ ngoại hối lớn