Trên thị trường chứng khoán, chứng quyền có đảm bảo chính là một trong những loại hình được các nhà đầu tư quan tâm nhiều nhất. Việc đầu tư chứng quyền có tốt không? Và đầu tư như thế nào? Cùng tìm hiểu các thông tin về chứng quyền và loại chứng quyền có đảm bảo thông qua bài viết nhé.

Chứng quyền là gì?

Chứng quyền (tên tiếng anh là Stock Warrant) được hiểu là loại chứng khoán do các doanh nghiệp phát hành. Khi bạn sở hữu chứng quyền trong tay, bạn sẽ được phép mua cổ phiếu của các công ty này theo mức giá được quy định trước đó. Cho dù có sự thay đổi về giá trị, thị trường, những biến động của doanh nghiệp. 

Chứng quyền sẽ được một số doanh nghiệp phát hành mang lại ưu đãi cho nhà đầu tư

Các thông tin cơ bản của chứng quyền

Dựa theo từng doanh nghiệp mà mỗi chứng quyền sẽ có các thông tin với  ý nghĩa khác nhau, cụ thể bao gồm: 

• Giá chứng quyền: Khoản tiền mà các nhà đầu tư sử dụng để mua chứng quyền
• Phương thức thanh toán: Tiền mặt
• Ngày đáo hạn: Được quy định là ngày sau thời gian giao dịch cuối cùng, chứng quyền không còn hiệu lực
• Giá thực hiện: Được xác định tại thời điểm chứng quyền đáo hạn và bằng với giá của chứng khoán cơ sở
• Giá thanh toán: Giá của chứng khoán cơ sở trong trung bình 5 phiên giao dịch liên tiếp trước ngày đáo hạn của chứng quyền.
• Thời hạn chứng quyền: Với thời gian đáo hạn tối thiểu là 3 tháng và thời gian tối đa là 24 tháng
• Ngày giao dịch cuối cùng: Tất cả chứng quyền sẽ không còn được niêm yết và tính vào thời điểm 2 ngày trước thời điểm đáo hạn của chứng quyền
• Tỷ lệ chuyển đổi chứng quyền: Tỷ lệ một chứng quyền có thể đổi sang bao nhiêu chứng quyền cơ sở
• TSCS: Các loại mã do Sở giao dịch chứng khoán quy định.

Chứng quyền có đảm bảo là gì?

Chứng quyền có bảo đảm được mọi người hiểu là chứng khoán có tài sản đảm bảo mà được công ty chứng khoán phát hành, cho phép nhà đầu tư khi sở hữu loại chứng khoán cơ sở được quyền mua (gọi là chứng quyền mua) hoặc được quyền bán (gọi là chứng quyền bán) cho tổ chức phát hành chứng quyền đó theo một mức giá đã được xác định trước và tại thời điểm hoặc trước một thời điểm được xác định trước. Hoặc bạn nhận khoản tiền chênh lệch giữa giá chứng khoán cơ sở tại thời điểm thực hiện và giá thực hiện.

Sự khác nhau giữa chứng quyền doanh nghiệp và chứng quyền có đảm bảo

Chứng quyền có đảm bảo và chứng quyền doanh nghiệp có sự khác nhau tương đối. Sau đây chúng ta sẽ đi qua những điểm khác nhau của 2 loại chứng quyền này để hiểu rõ hơn nhé!

Tổ chức phát hành:

• Chứng quyền doanh nghiệp: Được phát hành bởi doanh nghiệp phát hành hoặc doanh nghiệp chủ quản loại cổ phiếu đó
• Chứng quyền có đảm bảo: Do công ty chứng khoán phát hành và được cấp phép bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Mục đích:

• Chứng quyền doanh nghiệp: Phát hành nhằm mục tiêu huy động vốn cho doanh nghiệp
• Chứng quyền có đảm bảo: Được phát hành với mục đích hạn chế rủi ro và bổ sung thêm loại hình đầu tư. Đồng thời, giúp công ty chứng khoán có thể tăng lợi nhuận từ việc bán chứng quyền.

Chứng khoán cơ sở:

• Chứng quyền doanh nghiệp: Chỉ có duy nhất cổ phiếu do công ty phát hành
• Chứng quyền có đảm bảo: Đa dạng các loại: cổ phiếu, ETF,…

Phạm vi quyền hạn:

• Chứng quyền doanh nghiệp: Bạn có quyền mua thêm cổ phiếu cơ sở được phát hành
• Chứng quyền có đảm bảo: Bạn có quyền bán hoặc mua chứng khoán cơ sở.

Số lượng cổ phiếu đang lưu hành sau khi thực hiện quyền:

• Chứng quyền doanh nghiệp: Số lượng cổ phiếu đang lưu hành tăng sau khi thực hiện quyền
• Chứng quyền có đảm bảo: Số lượng cổ phiếu đang lưu hành không đổi khi thực hiện quyền

Đặc điểm của chứng quyền có đảm bảo

• Chứng quyền có đảm bảo được niêm yết với mã giao dịch riêng trên sàn chứng khoán
• Chứng quyền luôn được liên kết với một mã chứng khoán cơ sở để làm căn cứ xác định lời lỗ
• Ủy ban chứng khoán nhà nước sẽ chịu trách nhiệm cấp phép cho những công ty chứng khoán được cấp phép phát hành chứng quyền có đảm bảo
• Chứng quyền có đảm bảo hoạt động như một loại chứng khoán cơ sở thông thường.

Hai thời điểm để xác định giá của chứng quyền:

• Thời điểm IPO: Công ty chứng khoán chịu trách nhiệm phát hành sẽ đưa ra một mức giá nhất định.
• Sau khi phát hành: Giá của chứng quyền đảm bảo sẽ có một vài biến động, dựa trên mã chứng khoán cơ sở. Nếu bạn đã mua các chứng quyền đã được niêm yết trên sàn giao dịch thì có thể bán lại. 

Bạn có thể giữ đến thời điểm đáo hạn của chứng quyền có đảm bảo để có được một khoản chênh lệch bằng tiền mặt. Phần chênh lệch này sẽ được tính dựa trên giá thanh toán của chứng quyền tại ngày đáo hạn (là mức giá trung bình của 5 phiên giao dịch trước thời điểm đáo hạn của chứng quyền đó) và mức giá không đổi (là giá thực hiện đã được quy định rõ vào thời điểm bạn mua chứng quyền).

Bởi vì các doanh nghiệp chủ quản không được phép phát hành thêm chứng quyền mà trước khi phát hành, các công ty chứng khoán đều phải có một lượng chứng quyền nhất định để làm tài sản đảm bảo cho việc phát hành.

Ví dụ: Chứng quyền có đảm bảo của công ty Cổ phần Chứng khoán SSI được thông báo phát hành với các thông tin sau đây:

+ Tên chứng quyền: Chứng quyền FPT/BSC/C/9M/EU/Cash/2021-01

+ Mã CKCS: FPT

+ Tổ chức phát hành: Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect (VND).

+ Loại chứng quyền: Mua

+ Thời hạn: 9 tháng

Việc sở hữu chứng quyền đem lại cho bạn nhiều lợi ích 

Phân loại chứng quyền có đảm bảo

Chứng quyền có đảm bảo có hai loại mà bạn cần quan tâm là: Chứng quyền bán và chứng quyền mua. Những loại chứng quyền này được giao dịch phổ biến trên các sàn chứng khoán Việt Nam và trên thị trường quốc tế.

Chứng quyền mua (tên tiếng anh là Call Warrant)

• Người nắm giữ chứng quyền mua sẽ được phép mua một lượng chứng khoán cơ sở theo mức giá đã được quy định rõ.
• Khoản chênh lệch từ chứng quyền mua là khi giá thực hiện tại thời điểm đó < giá chứng khoán cơ sở. 

Chứng quyền bán (tên tiếng anh là Put Warrant)

• Người nắm giữ chứng quyền bán sẽ được phép bán một lượng chứng khoán cơ sở theo mức giá đã được quy định rõ.
• Khoản chênh lệch từ chứng quyền bán là khi giá thực hiện tại thời điểm đó > giá chứng khoán cơ sở.

Các trạng thái của chứng quyền mua:

Điểm đặc biệt của chứng quyền mua chính là các trạng thái khác nhau để xác định khoản chênh lệch mà bạn có thể nhận được. Trạng thái của chứng quyền mua được xác định tại thời điểm đáo hạn như sau

Trạng thái lãi:

+ Đối với chứng quyền bán: Giá chứng khoán cơ sở < Giá thực hiện

+ Đối với chứng quyền mua: Giá chứng khoán cơ sở > Giá thực hiện

+ Bạn sẽ được phần chênh lệch giữa giá chứng khoán cơ sở và giá thực hiện tại thời điểm thực hiện

Trạng thái lỗ:

+ Đối với chứng quyền bán: Giá thực hiện < Giá chứng khoán cơ sở

+ Đối với chứng quyền mua: Giá thực hiện > Giá chứng khoán cơ sở

+ Bạn sẽ không nhận được phần chênh lệch giữa giá chứng khoán cơ sở và giá thực hiện. 

Trạng thái hòa vốn:

+ Giá thực hiện = Giá chứng khoán cơ sở

+ Bạn sẽ không nhận được phần chênh lệch giữa giá thực hiện và giá cơ sở.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá chứng quyền

Giá của chứng quyền chịu ảnh hướng của rất nhiều yếu tố, cụ thể là:

• Giá thực hiện và Giá chứng khoán cơ sở và giá thực hiện là hai yếu tố ảnh hưởng lớn đến giá của chứng quyền
• Chứng khoán cơ sở có biến động giá: Chứng khoán cơ sở có biên độ dao động càng cao thì mức lợi nhuận thu về sẽ càng cao. Điều này dẫn tới việc giá của chứng quyền sẽ tăng theo.
• Lãi suất: Việc thay đổi lãi suất cũng ảnh hưởng đến giá của chứng quyền khi nhà đầu tư giao dịch chứng quyền bán và chứng quyền mua.
• Thời gian đáo hạn: Khi thời gian đáo hạn càng dài thì giá trị của chứng quyền sẽ càng cao. 

Giao dịch chứng quyền có lợi ích gì? 

Dưới đây là một số lợi ích nổi bật khi gia dịch mua và bán chứng quyền

• Tỷ suất sinh lời cao: Chứng quyền có biên độ dao động về giá cực cao. Theo lý thuyết, trong vòng 1 ngày, giá của chứng quyền có thể biến động cao từ 100% tới đỉnh điểm 200%. Trong khi đó, các chứng khoán cơ sở có biên độ dao động chỉ khoảng 7% và cao nhất là 15% trong 1 ngày.
• Khoản lợi nhuận thu về của chứng quyền là không giới hạn, trong khi mức lỗ chỉ giới hạn tối đa chính là giá mua chứng quyền ban đầu.
• Giao dịch tương tự như chứng khoán cơ sở: Bạn có thể dễ dàng mua các chứng quyền trên tài khoản mua chứng khoán cơ sở có sẵn. Cách giao dịch chứng quyền cũng tương tự như đối với cổ phiếu hay ETF. Đồng thời, chứng quyền được giao dịch và thanh toán trên thị trường giao ngay (xuất phát từ tên tiếng anh là cash marker) nên về cơ bản, việc làm quen khi mua bán chứng quyền khá dễ dàng đối với mọi nhà đầu tư.
• Vốn đầu tư thấp: Chứng quyền có đảm bảo được xem như một hướng đầu tư khác cho mọi người nếu muốn đầu tư trên thị trường chứng khoán. Thay vì phải bỏ ra một khoản tiền lớn để mua chứng khoán cơ sở, bạn có thể lựa chọn mua chứng quyền với giá thấp hơn (chỉ khoảng 8% đến 20% so với giá chứng khoán cơ sở).
• Không cần ký quỹ: Bất kể chứng quyền bán hay chứng quyền mua, bạn cũng không cần phải thực hiện ký quỹ giao dịch. Đây chính là điểm khác biệt để phân biệt chứng quyền với hợp đồng quyền chọn trong chứng khoán.
• Nhà đầu tư nước ngoài có thể sở hữu chứng quyền: Trên thực tế, các sàn giao dịch chứng khoán không giới hạn tỷ lệ sở hữu chứng quyền có đảm bảo đối với các nhà đầu tư nước ngoài.

Nắm được các kiến thức về chứng quyền giúp bạn tự tin giao dịch trên thị trường

Rủi ro khi giao dịch chứng quyền

Mặc dù có nhiều lợi ích nổi trội nhưng chứng quyền cũng có những rủi ro nhất định mà bạn sẽ cần biết và xem bản thân có thực sự phù hợp với đầu tư chứng quyền hay không.

• Có độ trễ nhất định khi phản ánh những biến động của các loại tài khoản cơ sở: Thời gian đáo hạn của chứng quyền càng ngắn thì độ trễ này sẽ càng nhỏ. Thời gian để phản ánh những biến động của chứng khoán cơ sở tác động lên giá giao dịch quyền chọn được gọi là độ trễ. 
• Nguy cơ mất toàn bộ khoản chi phí đã bỏ ra mua chứng quyền: Trong trường hợp chứng quyền mua ở trạng thái lỗ hoặc hòa vốn thì các nhà giao dịch sẽ đứng trước nguy cơ mất toàn bộ số tiền đã bỏ ra mua chứng quyền. Đồng thời, khoản chênh lệch cũng sẽ không được nhận.
• Có sự biến động mạnh: Chứng quyền đảm bảo được đánh giá là có biến động mạnh, cũng vì đặc điểm đòn bẩy cao nên chứng quyền có đảm bảo. Cùng với đó là sự thay đổi của giá chứng khoán cơ sở.
• Gặp rủi ro không được thanh toán: Khi chứng quyền của bạn đến thời điểm đáo hạn, công ty chứng khoán chịu trách nhiệm phát hành ra chứng quyền có đảm bảo sẽ cần phải thanh toán phần chênh lệch (nếu có). Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu tổ chức phát hành này không có khả năng thanh toán, sẽ dẫn đến việc bạn sẽ không thể nhận được lợi nhuận ngay từ chứng quyền của mình. 
• Đòn bẩy cao: Chứng quyền có đảm bảo có tỷ lệ đòn bẩy cao. Trong trường hợp biên lợi nhuận giảm so với kỳ vọng của bạn, nó cũng sẽ mang đến nhiều rủi ro nhiều hơn cho giá trị của chứng quyền. Mặc dù vậy, mức lỗ cao nhất của chứng quyền cũng chỉ dừng lại ở mức giá đã mua chứng quyền.

Tuy nhiên, Ủy ban chứng khoán Việt Nam đã đưa ra quy định về việc hạn chế rủi ro và đặt cọc thanh toán, trong đó nêu rõ: “Các công ty chứng khoán phát hành chứng quyền bắt buộc phải mua một lượng chứng khoán cơ sở nhất định để khi chứng khoán cơ sở lên giá thì sẽ hạn chế rủi ro cho chứng quyền mua. Đồng thời, tổ chức phát hành phải đặt cọc 50% phần tiền thu được trong việc phát hành chứng quyền. 

Trên đây là những nội dung về chứng quyền và chứng quyền có đảm bảo rất hữu ích cho các nhà đầu tư tham gia giao dịch trên thị trường chứng khoán. Trong trường hợp cần vay tiền mặt, bạn có thể tìm hiểu F88 - Chuỗi cửa hàng tài chính tiện ích hàng đầu Việt Nam, trong đó có dịch vụ vay cầm cố tài sản.