Cài đặt sinh trắc học ngân hàng có bắt buộc không?

Từ ngày 1/7/2024, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam yêu cầu tất cả các cá nhân chuyển khoản trên 10 triệu đồng phải xác thực sinh trắc học qua ứng dụng ngân hàng số. Quy định này nhằm tăng cường an toàn trong giao dịch, phòng tránh các thủ đoạn lừa đảo qua ngân hàng số. Theo đó, cài đặt sinh trắc học giúp xác minh danh tính chính xác và bảo vệ tài khoản khỏi bị truy cập trái phép.

Sinh trắc học là gì?

Sinh trắc học, còn gọi là Biometrics, sử dụng các đặc điểm sinh học của con người như dấu vân tay, khuôn mặt, giọng nói hoặc mống mắt để xác định danh tính. Các đặc điểm này là duy nhất cho mỗi cá nhân, kể cả với các cặp sinh đôi. Với khả năng phân tích toán học chính xác, sinh trắc học hiện nay không chỉ hỗ trợ trong bảo mật mà còn có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Ứng dụng của sinh trắc học trong đời sống

Sinh trắc học xuất hiện trong nhiều lĩnh vực quan trọng của đời sống, như:

• Bảo mật thông tin: Sinh trắc học đang dần thay thế các phương thức truyền thống như mã PIN, mật khẩu. Người dùng có thể dùng vân tay hoặc khuôn mặt để mở khóa điện thoại hoặc xác thực khi giao dịch. 

• An ninh và pháp luật: Sinh trắc học hỗ trợ kiểm soát an ninh tại các khu vực trọng điểm như sân bay và giúp điều tra các vụ án.

• Y tế: Quản lý danh tính bệnh nhân và truy cập dữ liệu y tế được hỗ trợ bởi công nghệ sinh trắc học, đảm bảo bảo mật và chính xác.

• Công nghệ thông tin: Sinh trắc học giúp người dùng sử dụng các thiết bị cá nhân hoặc truy cập vào các ứng dụng cần bảo mật cao một cách dễ dàng và an toàn hơn.

Tại sao cần xác thực sinh trắc học trong ngân hàng số?

Ngân hàng Nhà nước đặt ra quy định mới về xác thực sinh trắc học nhằm tăng cường bảo vệ tài khoản người dùng. Xác thực sinh trắc học với vân tay hoặc khuôn mặt được cho là phương thức bảo mật cao nhất, giảm thiểu rủi ro bị kẻ gian chiếm đoạt tài khoản. Trường hợp xảy ra lừa đảo, dữ liệu sinh trắc học được đối chiếu giúp cơ quan chức năng nhanh chóng xác minh danh tính kẻ gian, bảo vệ tài sản khách hàng.

Từ ngày 1/1/2025, tất cả các giao dịch chuyển khoản cá nhân, không kể số tiền, đều phải xác thực sinh trắc học. Hiện tại, các ngân hàng tại Việt Nam như Vietcombank, Vietinbank, Agribank, NCB, OCB, SHB, Eximbank, VPBank, Nam Á bank, LPBank, Techcombank… đều đã thông báo tới khách hàng việc phải cài đặt xác thực sinh trắc học.

Các phương thức cài đặt sinh trắc học

Hiện nay, khách hàng có hai phương thức chính để cài đặt sinh trắc học:

1. Tự cài đặt qua ứng dụng ngân hàng số

2. Yêu cầu hỗ trợ tại quầy giao dịch ngân hàng

Tự cài đặt sinh trắc học qua ứng dụng ngân hàng số

Để cài đặt sinh trắc học qua ứng dụng ngân hàng số, khách hàng cần chuẩn bị căn cước công dân (CCCD) gắn chip và điện thoại có chức năng chụp ảnh rõ nét. Các bước cài đặt chung như sau:

• Bước 1: Mở ứng dụng ngân hàng và vào phần cài đặt, chọn mục như "Sinh trắc học" hoặc "Cài đặt bảo mật."

• Bước 2: Chụp ảnh CCCD từ cả mặt trước và mặt sau, đảm bảo ảnh rõ nét, không bị bóng hoặc mờ.

• Bước 3: Thực hiện chụp ảnh khuôn mặt và làm theo hướng dẫn của ứng dụng, như nhìn qua trái, phải hoặc đọc số hiện trên màn hình.

• Bước 4: Đưa CCCD vào phần sau của điện thoại để quét chip qua NFC, nếu thiết bị hỗ trợ.

• Bước 5: Đợi hệ thống cập nhật và thông báo hoàn thành, thông thường mất 2-3 phút.

Lưu ý, những người mở tài khoản trực tuyến qua eKYC thường đã lưu trữ sinh trắc học và không cần thực hiện lại, trừ khi muốn thay đổi thông tin.

Cài đặt sinh trắc học tại quầy giao dịch

Với những khách hàng không quen với công nghệ, ngân hàng cung cấp dịch vụ hỗ trợ tại quầy giao dịch. Khách hàng chỉ cần mang theo CCCD gắn chip và yêu cầu nhân viên cập nhật sinh trắc học cho tài khoản. Thời gian xử lý tại quầy thường kéo dài khoảng 5-10 phút.

Những lợi ích khi sử dụng sinh trắc học trong giao dịch ngân hàng

Sinh trắc học mang lại nhiều lợi ích trong việc bảo vệ tài khoản người dùng:

1. Bảo vệ thông tin tài khoản: Xác thực sinh trắc học giúp đảm bảo chỉ chủ tài khoản mới có quyền truy cập và thực hiện giao dịch, giảm nguy cơ bị kẻ gian chiếm đoạt.

2. Tăng cường tính bảo mật: Phương thức sinh trắc học phức tạp và khó bị giả mạo, bảo vệ tài khoản tốt hơn so với mật khẩu hoặc mã PIN.

3. Tiện lợi: Khách hàng không cần nhớ mật khẩu phức tạp mà chỉ cần dùng khuôn mặt hoặc vân tay khi giao dịch.

Cài đặt sinh trắc học có phải là yêu cầu bắt buộc?

Từ 1/1/2025, xác thực sinh trắc học sẽ áp dụng cho mọi giao dịch ngân hàng số ở Việt Nam. Đến giữa năm 2024, nhiều ngân hàng thương mại đã thông báo sẽ ngừng hỗ trợ các tài khoản không đăng ký sinh trắc học. Điều này giúp bảo vệ khách hàng khỏi các tình huống gian lận và tăng cường độ tin cậy cho hệ thống ngân hàng số.

Việc cài đặt sinh trắc học mang lại những lợi ích thiết thực cho người dùng ngân hàng số trong bối cảnh các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi.

Một số câu hỏi thường gặp khi cập nhật sinh trắc học trong ứng dụng ngân hàng số

1. Căn cước công dân không gắn chip có cài đặt sinh trắc học được không?

Theo hướng dẫn từ Ngân hàng Nhà nước, nếu khách hàng chưa có căn cước công dân (CCCD) gắn chip mà chỉ có chứng minh nhân dân (CMND) hoặc CCCD không gắn chip còn hiệu lực, khách hàng cần trực tiếp đến chi nhánh ngân hàng để được hỗ trợ cập nhật và xác minh dữ liệu sinh trắc học. Tại ngân hàng, nhân viên sẽ thực hiện quy trình xác thực sinh trắc học qua các bước sau:

• Bước 1: Kiểm tra kỹ lưỡng giấy tờ tùy thân của khách hàng để đảm bảo hợp lệ theo đúng quy định pháp luật.

• Bước 2: Thu thập dữ liệu sinh trắc học, chẳng hạn như vân tay và khuôn mặt của khách hàng bằng các thiết bị chuyên dụng.

• Bước 3: Đối chiếu và lưu trữ dữ liệu sinh trắc học vào cơ sở dữ liệu của ngân hàng. Tất cả dữ liệu này sẽ được mã hóa để đảm bảo tính bảo mật.

Việc thực hiện đăng ký trực tiếp tại ngân hàng giúp đảm bảo tính chính xác của dữ liệu sinh trắc học, từ đó nâng cao an toàn khi thực hiện các giao dịch trực tuyến có giá trị cao.

2. Điện thoại không hỗ trợ NFC có xác thực sinh trắc học được không?

Trong trường hợp khách hàng có CCCD gắn chip nhưng điện thoại không hỗ trợ NFC, việc xác thực khuôn mặt vẫn có thể được thực hiện tại các phòng giao dịch hoặc chi nhánh ngân hàng gần nhất. Tại đây, nhân viên ngân hàng sẽ hỗ trợ đăng ký xác thực khuôn mặt và cập nhật trên hệ thống, giúp khách hàng sẵn sàng cho các giao dịch có giá trị lớn từ ngày 1/7/2024.

3. Có thể xóa hoặc tắt xác thực khuôn mặt khi đã đăng ký được không?

Việc xóa hoặc tắt xác thực khuôn mặt sau khi đã đăng ký phụ thuộc vào quy định của từng ngân hàng. Hiện nay, một số ngân hàng tại Việt Nam đã cho phép khách hàng thực hiện thao tác này trực tiếp trên ứng dụng ngân hàng số hoặc tại chi nhánh. Khách hàng có thể liên hệ ngân hàng để kiểm tra quy định cụ thể và được hỗ trợ nếu cần thay đổi hình thức xác thực.

4. Các vấn đề có thể gặp phải khi xác thực khuôn mặt trên ứng dụng ngân hàng số

Trong quá trình đăng ký và xác thực khuôn mặt qua ứng dụng ngân hàng số, khách hàng có thể gặp phải một số vấn đề phổ biến sau:

• Đọc thẻ căn cước không thành công: Đây là vấn đề thường gặp do mất kết nối trong quá trình quét NFC. Để khắc phục, khách hàng nên nhấn nút đóng và thực hiện lại thao tác quét chip, cố định điện thoại và thẻ CCCD cho đến khi quá trình đọc thẻ hoàn thành.

• Lỗi thiết bị không khả dụng: Nguyên nhân có thể do thiết bị không hỗ trợ NFC, khiến việc quét chip CCCD không thành công. Trường hợp này, khách hàng nên đến phòng giao dịch hoặc chi nhánh ngân hàng gần nhất để được hỗ trợ đăng ký sinh trắc học.

• Màn hình không hiển thị nút chụp: Điều này thường xảy ra khi chưa đạt điều kiện chụp ảnh (thiếu ánh sáng, góc mặt không chính xác). Khách hàng có thể khắc phục bằng cách điều chỉnh ánh sáng, góc chụp, tháo kính mát hoặc khẩu trang nếu đang sử dụng.

• Định danh không thành công: Lỗi này xảy ra khi khuôn mặt không trùng khớp hoặc thông tin CCCD khác biệt với thông tin định danh tại ngân hàng. Để khắc phục, khách hàng cần kiểm tra lại thông tin trên CCCD và có thể đến chi nhánh ngân hàng để được hỗ trợ trực tiếp.

• Ứng dụng báo lỗi yêu cầu thử lại sau: Đây là lỗi do kết nối, thường có thể khắc phục bằng cách ngắt kết nối wifi và sử dụng mạng 4G/5G, sau đó thao tác đăng ký lại.

5. Xác thực khuôn mặt có thời hạn sử dụng không? Khi nào hết hiệu lực?

Xác thực khuôn mặt sẽ có thời hạn hiệu lực tương ứng với ngày hết hiệu lực của CCCD gắn chip mà khách hàng sử dụng khi đăng ký. Ví dụ, nếu CCCD hết hiệu lực vào ngày 31/12/2024,+ thì xác thực khuôn mặt cũng sẽ có hiệu lực đến ngày 31/12/2024. Trong trường hợp CCCD có ghi "không thời hạn" (áp dụng cho khách hàng trên 60 tuổi), xác thực khuôn mặt cũng sẽ có hiệu lực không thời hạn. Khi xác thực khuôn mặt hết hạn, khách hàng cần đăng ký lại trên ứng dụng ngân hàng số hoặc tại phòng giao dịch để tiếp tục sử dụng các dịch vụ có độ bảo mật cao.

 Kết luận

Việc cài đặt sinh trắc học trong ngân hàng số không chỉ là bước tiến mới trong công tác bảo vệ tài khoản người dùng mà còn là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh các thủ đoạn lừa đảo ngày càng phức tạp. Với các lợi ích vượt trội như bảo mật cao, tăng cường an toàn giao dịch, và tiện lợi trong sử dụng, xác thực sinh trắc học giúp người dùng yên tâm hơn khi thực hiện các giao dịch giá trị lớn. Dù có thể phải mất một khoảng thời gian làm quen nhưng với các hướng dẫn cụ thể và hỗ trợ từ ngân hàng, quy trình cài đặt sinh trắc học sẽ trở nên đơn giản và thuận tiện hơn cho tất cả khách hàng. Đây là bước đi quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ ngân hàng số, góp phần xây dựng một môi trường tài chính an toàn và minh bạch.