Bán giải chấp cổ phiếu là gì? 5 cách phòng tránh hiệu quả

Bán giải chấp cổ phiếu gì? Đây là một thuật ngữ quan trọng trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán, ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình tài chính của nhà đầu tư. Việc hiểu rõ khái niệm này, các hệ quả mà nó mang lại, cùng những biện pháp phòng tránh, sẽ giúp nhà đầu tư hạn chế được rủi ro không mong muốn.

Nhưng trước hết, cần hiểu khái niệm bán giải chấp là gì, sau đó bán giải chấp cổ phiếu là gì rồi mới đến nguyên nhân, hậu quả, cách phòng tránh. Cùng theo dõi nhé!

Bán giải chấp là gì?

Bán giải chấp là một hình thức xử lý tài sản đảm bảo, được sử dụng khi người vay không thể thực hiện nghĩa vụ trả nợ đúng hạn theo hợp đồng vay đã cam kết. Trong quá trình này, người vay hoặc tổ chức tín dụng có quyền bán tài sản thế chấp để thu hồi khoản nợ chưa thanh toán, tránh việc phát sinh thêm các biện pháp pháp lý phức tạp như tịch thu tài sản.

Thông thường, bán giải chấp được thực hiện trên các loại tài sản có giá trị cao như nhà cửa, đất đai, xe hơi, máy móc thiết bị, hoặc cổ phiếu. Khi gặp khó khăn tài chính, người vay có thể đề xuất việc bán tài sản thế chấp để trả nợ. Điều này giúp giảm áp lực tài chính và tránh các hậu quả tiêu cực khác như bị mất toàn bộ tài sản hoặc phải chịu thêm chi phí pháp lý.

Chẳng hạn, một người mua nhà thông qua khoản vay ngân hàng nhưng sau đó mất khả năng trả nợ do mất việc hoặc gặp vấn đề kinh doanh. Thay vì để ngân hàng tiến hành tịch thu nhà, người vay có thể tự chủ động tìm người mua căn nhà. Sau khi bán, số tiền thu được sẽ được dùng để trả nợ cho ngân hàng, và nếu còn dư, người vay có thể giữ lại để giải quyết các vấn đề khác.

Bán giải chấp là một hình thức xử lý tài sản đảm bảo khi người vay không thể trả nợ và khái niệm này được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau

Quy trình bán giải chấp thường bao gồm nhiều bước: định giá tài sản, tìm kiếm người mua, thương lượng giá bán, và hoàn tất chuyển quyền sở hữu. Các bên liên quan, bao gồm người vay, ngân hàng và đôi khi là đại diện pháp lý, đều tham gia để đảm bảo quá trình diễn ra suôn sẻ và minh bạch.

Một lợi ích quan trọng của việc bán giải chấp là giúp người vay giảm thiểu thiệt hại tài chính. Thay vì mất toàn bộ tài sản, họ có cơ hội thu hồi một phần giá trị tài sản để sử dụng cho các mục đích khác.

Về phía ngân hàng, hình thức này cũng giúp giảm rủi ro nợ xấu và thu hồi vốn nhanh chóng mà không cần mất nhiều thời gian vào các thủ tục pháp lý phức tạp.

Bán giải chấp cổ phiếu là gì?

Bán giải chấp cổ phiếu, hay force sell, là việc công ty chứng khoán tự động bán một phần hoặc toàn bộ số cổ phiếu mà nhà đầu tư đang nắm giữ để thu hồi khoản vay ký quỹ. Việc này xảy ra khi giá trị tài khoản giảm xuống dưới mức ký quỹ tối thiểu.

Trong giao dịch ký quỹ, nhà đầu tư thường vay tiền từ công ty chứng khoán để mua cổ phiếu, lấy chính số cổ phiếu mua làm tài sản đảm bảo. Khi thị trường giảm mạnh hoặc cổ phiếu mất giá đáng kể, tài sản đảm bảo không còn đủ để che phủ khoản vay. Lúc này, công ty chứng khoán phải thực hiện bán giải chấp để bảo toàn nguồn vốn.

Bán giải chấp cổ phiếu là việc công ty chứng khoán tự động bán một phần hoặc toàn bộ cổ phiếu mà nhà đầu tư đang nắm giữ

Nguyên nhân dẫn đến bán giải chấp cổ phiếu

Thị trường suy thoái nghiêm trọng

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến bán giải chấp. Khi thị trường chứng khoán đi vào xu hướng giảm mạnh, giá cổ phiếu trong danh mục đầu tư của nhà đầu tư lao dốc, kéo theo tỷ lệ ký quỹ giảm. Ví dụ, trong giai đoạn khủng hoảng tài chính 2008, nhiều cổ phiếu giảm hơn 50% giá trị chỉ trong vài tuần, khiến nhiều nhà đầu tư bị bán giải chấp hàng loạt.

Những đợt giảm sâu của VN-Index vào năm 2022 khi mất hơn 30% giá trị đã khiến hàng loạt tài khoản bị bán giải chấp, tạo thêm áp lực bán lên thị trường.

Sử dụng đòn bẩy tài chính quá cao

Nhà đầu tư thường kỳ vọng lãi lớn nhờ margin nhưng không lường trước được rủi ro khi thị trường đi ngược lại kỳ vọng. Việc dùng margin quá mức khiến tài khoản dễ bị đưa vào tình trạng nguy hiểm ngay khi giá cổ phiếu giảm nhẹ.

Ví như một nhà đầu tư dùng margin 1:1 để mua cổ phiếu. Nếu cổ phiếu giảm 20%, tài khoản ngay lập tức chỉ còn 60% giá trị ban đầu, dẫn đến nguy cơ bị bán giải chấp.

Không giám sát tài khoản thường xuyên

Nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm thường không chú ý đến tỷ lệ ký quỹ hoặc không kiểm tra tài khoản định kỳ. Điều này dẫn đến việc không kịp thời bổ sung tài sản đảm bảo hoặc bán bớt cổ phiếu khi cần. Nhiều nhà đầu tư cá nhân thường chỉ kiểm tra tài khoản cuối ngày, bỏ lỡ cơ hội xử lý khi giá cổ phiếu giảm trong phiên giao dịch.

Có 4 nguyên nhân chính dẫn đến việc bán giải chấp cổ phiếu

Chọn cổ phiếu đầu cơ hoặc thanh khoản thấp

Những cổ phiếu đầu cơ thường có biên độ dao động giá lớn, khiến rủi ro bị bán giải chấp tăng cao. Hơn nữa, cổ phiếu thanh khoản thấp có thể khó bán khi thị trường giảm, làm trầm trọng thêm tình trạng của tài khoản. Trong các đợt giảm mạnh của thị trường, nhóm cổ phiếu đầu cơ như bất động sản nhỏ hoặc penny stock thường là những mã bị bán giải chấp đầu tiên.

Hậu quả bán giải chấp cổ phiếu

Thiệt hại lớn về tài chính

Khi bị bán giải chấp, nhà đầu tư thường phải chịu lỗ nặng vì cổ phiếu bị bán ở mức giá thấp, trong khi thị trường có thể hồi phục ngay sau đó. Nếu cổ phiếu từ 100.000 đồng giảm xuống 70.000 đồng và bị bán giải chấp, nhà đầu tư mất 30% vốn. Nhưng nếu giá cổ phiếu hồi phục lên 90.000 đồng ngay sau đó, nhà đầu tư không còn cơ hội để thu hồi vốn.

Áp lực lên thị trường

Việc bán giải chấp hàng loạt tạo ra nguồn cung cổ phiếu lớn trên thị trường, đẩy giá cổ phiếu giảm sâu hơn. Hiệu ứng dây chuyền này thường làm gia tăng sự hoảng loạn trong cộng đồng nhà đầu tư. Năm 2022, khi hàng loạt cổ phiếu bất động sản bị bán giải chấp, giá giảm liên tiếp vài phiên sàn, khiến nhiều nhà đầu tư thiệt hại nghiêm trọng.

Mất quyền sở hữu tài sản

Cổ phiếu bị bán giải chấp có thể tăng giá mạnh ngay sau đó, nhưng nhà đầu tư đã mất cơ hội phục hồi vốn.

Hậu quả trực tiếp nhất đối với nhà đầu tư khi bị bán giải chấp cổ phiếu là họ mất một phần hoặc mất hết tài sản là cổ phiếu đang nắm giữ

Cách phòng tránh bán giải chấp cổ phiếu

Theo dõi tài khoản và tỷ lệ ký quỹ thường xuyên

• Nhà đầu tư cần cập nhật thông tin tài khoản hàng ngày và thiết lập cảnh báo khi tỷ lệ ký quỹ giảm xuống mức nguy hiểm.
• Việc này giúp phát hiện sớm nguy cơ và có biện pháp bổ sung tài sản kịp thời. 

Không lạm dụng đòn bẩy tài chính

• Nên sử dụng margin ở mức độ vừa phải, đảm bảo rằng ngay cả khi cổ phiếu giảm 20-30%, tài khoản vẫn an toàn.
• Chỉ sử dụng margin với tỷ lệ tối đa 1:1 cho các cổ phiếu có tính ổn định cao và thuộc nhóm ngành dẫn dắt.

Lựa chọn cổ phiếu có nền tảng tốt

• Ưu tiên đầu tư vào các mã cổ phiếu của doanh nghiệp có báo cáo tài chính minh bạch, tiềm năng tăng trưởng ổn định và ít biến động.
• Những cổ phiếu thuộc nhóm VN30 như VNM, HPG, hay FPT thường ít chịu tác động mạnh từ các đợt giảm thị trường so với các mã đầu cơ.

Lựa chọn các cổ phiếu tốt để đầu tư là một trong những giải pháp tốt nhất để hạn chế bị bán giải chấp cổ phiếu

Chuẩn bị quỹ tài chính dự phòng

• Dự trữ một khoản tiền mặt để có thể bổ sung tài sản đảm bảo ngay khi cần thiết, giảm nguy cơ bị bán giải chấp.
• Ví như duy trì ít nhất 20-30% giá trị tài khoản ở dạng tiền mặt trong các giai đoạn thị trường có biến động mạnh.

Đa dạng hóa danh mục đầu tư

• Không dồn hết vốn vào một mã cổ phiếu, thay vào đó chia nhỏ danh mục để giảm thiểu rủi ro từ các biến động bất thường.
• Nếu một cổ phiếu giảm giá mạnh, các cổ phiếu khác trong danh mục có thể giúp cân bằng giá trị tài khoản.

Vay vốn F88 để mở đầu tư được không?

Vay tiền nhanh

Hoàn toàn có thể! Với F88, chỉ cần bạn sở hữu xe máy hoặc ô tô có đăng ký chính chủ là đã có thể dễ dàng vay vốn. Đặc biệt, nếu bạn đang cần một khoản vay lớn để đầu tư cho việc mở quán cafe, ô tô sẽ là tài sản thế chấp phù hợp hơn, giúp bạn vay được số tiền cao hơn. Quy trình nhanh chóng, không phức tạp, giải ngân sau 15 phút và bạn không cần lo lắng về việc bị giữ lại xe.

Kết luận

Bán giải chấp cổ phiếu là mối nguy hiểm lớn đối với các nhà đầu tư sử dụng giao dịch ký quỹ. Hiểu rõ nguyên nhân, hậu quả và áp dụng các biện pháp phòng tránh sẽ giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro và bảo vệ tài sản hiệu quả hơn. Trong thị trường chứng khoán, sự cẩn trọng và quản lý rủi ro luôn là yếu tố quan trọng hơn việc tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn.