Nhìn lại câu chuyện bùng nợ ‘ồn ào’ - Kỳ 2: ‘Lo chồng lo’ vì những khoản vay tiêu dùng

Nhiều người lên mạng xã hội than phiền các doanh nghiệp cho vay thường chèn ép, làm khó họ, từ việc khó cho vay đến việc đòi nợ gắt gao. Nhưng vì sao người vay lại phản ứng như thế này và trách nhiệm của mỗi bên ra sao, cần làm gì để thể hiện trách nhiệm của mình?

Vay tiền đâu có dễ?

Đã 54 tuổi, chị Ngọc Thơ (Hồng Ngự, Đồng Tháp) phải đi vay tiền để sửa lại mấy căn phòng trọ công nhân của mình. Dù thu nhập hàng tháng của người phụ nữ độc thân này chừng 25 triệu đồng, nhưng sau khi trừ chi phí, chị vẫn không đủ tích lũy để sửa nhà trọ. Giải pháp duy nhất của chị là đi vay.

Khó khăn hơn là chị Bạch Huệ, bán bánh xèo ở chợ đầu mối phía Nam (Thành phố Kon Tum). Chị Huệ là mẹ đơn thân, là lao động chính trong gia đình có mẹ già và người anh thiểu năng trí tuệ. Quán ăn là “cần câu cơm” duy nhất của cả gia đình, và để có được nó, chị cũng đã phải đi vay. Nhưng hành trình vay tiền của chị Thơ và chị Huệ không hề đơn giản.

Đầu tiên, họ muốn vay bạn bè, người thân nhưng những người quanh họ thường chẳng có đủ tiền để cho vay. Vay từ ngân hàng hay công ty tài chính thì nhiều người nghĩ đến, cụ thể là 72% theo khảo sát của Decision Lab năm 2023, nhưng lại có tới 52% không tin là mình có thể vay được. Lý do chủ yếu là không chứng minh được thu nhập ổn định, không vướng nợ xấu và “không biết đường” làm thủ tục vay.

Về phía các công ty tài chính, năm 2023, việc duyệt vay cũng không dễ như trước. Suy thoái kinh tế toàn cầu đã ảnh hưởng đến nhiều người lao động Việt Nam, 30% người lao động bị giảm thu nhập từ 10-50%; 21% luôn “thiếu trước hụt sau” và 56% chỉ duy trì được 1 tháng nếu không có hỗ trợ tài chính.

Vì thế, việc duyệt vay cũng trở nên khó khăn hơn, điều này là dễ hiểu do e ngại khách hàng không có nguồn thu để trả nợ, dẫn đến việc bùng nợ.

Làm sao để thoát khỏi thế khó

Năm 2023, thị trường cho vay tiêu dùng và cho vay dưới chuẩn gặp nhiều khó khăn. Đầu tiên là việc xuất hiện nhiều hội nhóm bùng nợ trên mạng xã hội. Tiếp đến là việc các công ty tài chính đua nhau báo lỗ hoặc giảm doanh thu, giảm lợi nhuận khiến bức tranh thị trường trở nên ảm đạm. Từ đó, vấn đề trách nhiệm của cả hai bên, người cho vay và người đi vay, lại được nhắc tới. Thậm chí, “cho vay có trách nhiệm” được xem là thước đo giá trị của tổ chức tín dụng, còn “chỉ vay khi thực sự cần” là thước đo giá trị của khách hàng.

Với người cho vay, trách nhiệm là cung cấp các sản phẩm vay phù hợp với lãi suất cạnh tranh và nằm trong khuôn khổ pháp luật cho phép. Cùng với đó, các điều kiện vay phải rõ ràng, thống nhất. Đặc biệt, công khai toàn bộ lãi phí sẽ thu trong toàn bộ quá trình vay là trách nhiệm quan trọng hàng đầu. Theo Decision Lab, có tới 59% tỏ ra ấn tượng với những tổ chức tín dụng công khai lãi phí như thế và ấn tượng đó tác động rất nhiều đến quyết định vay. Các yếu tố khác như lãi suất cạnh tranh hay thương hiệu uy tín đứng ở các vị trí tiếp theo với tỉ lệ là 57% và 56%.

Với người đi vay, trách nhiệm được hiểu là chỉ vay khi thực sự cần, tức là vay để làm những việc thiết thực. Không nên vay nợ quá nhiều, càng không nên vay để thỏa mãn nhu cầu ăn chơi, đua đòi trước mắt, chỉ nên vay đủ số tiền mình cần, vay trong khả năng chi trả để tránh rơi vào vòng xoáy nợ nần.

Theo lý giải của F88, đơn vị khởi xướng và lan tỏa thông điệp “Chỉ vay khi thực sự cần”, trường hợp cần có nghĩa là vay để đầu tư sản xuất, học tập, khám chữa bệnh hoặc các việc chính đáng khác. Những trường hợp của chị Thơ và chị Huệ được đề cập ở trên được coi là những trường hợp cần, và F88 đã nhanh chóng giải ngân, giúp họ có điều kiện tài chính để thay đổi cuộc sống. Khi đó, tâm lý và cảm giác bị làm khó sẽ tự tiêu tan.

Chuỗi cầm đồ F88 vốn là cái tên chịu nhiều điều tiếng do nhiều người chưa hiểu rõ cách thức và những đặc thù của ngành cầm đồ, cũng như còn định kiến về mô hình cầm đồ tự phát trước đây. Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận rằng F88 là doanh nghiệp đã làm thay đổi toàn bộ thị trường cầm đồ theo hướng tích cực hơn. Một số việc làm tiên phong của F88 bao gồm áp dụng quy trình định giá tài sản thống nhất, nâng cao tiêu chuẩn dịch vụ khách hàng, công khai mọi chi phí vay mà khách hàng cần trả, triển khai các gói vay ưu đãi, thực hiện chương trình hỗ trợ giảm gốc và lãi, lắng nghe trải nghiệm khách hàng và giải quyết khiếu nại một cách nhanh chóng, rõ ràng.

Theo PLO