Kiểm toán nội bộ là gì? 3 chức năng quan trọng

Kiểm toán nội bộ là một hoạt động rất quan trọng trong việc đảm bảo tính hợp pháp, hiệu quả và hiệu suất của các hoạt động kinh doanh trong một tổ chức. Nhưng kiểm toán nội bộ là gì? Nó không chỉ đơn thuần là việc kiểm tra số liệu tài chính mà còn bao gồm việc đánh giá, tư vấn và cải tiến quy trình quản lý rủi ro.

Qua bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sâu hơn về khái niệm, vai trò và chức năng của kiểm toán nội bộ, cũng như những nguyên tắc cơ bản mà hoạt động này tuân thủ.

Kiểm toán nội bộ là gì?

Kiểm toán nội bộ là gì? Kiểm toán nội bộ được định nghĩa như một hoạt động độc lập và khách quan nhằm đánh giá và cải thiện hoạt động của tổ chức thông qua các biện pháp tuân thủ pháp luật, quản lý rủi ro và kiểm soát nội bộ. Kiểm toán nội bộ sẽ giúp tổ chức xác định những điểm mạnh và yếu trong quá trình vận hành của mình.

Không ít người nhầm lẫn rằng kiểm toán nội bộ chỉ là công việc của bộ phận kế toán hay kiểm tra tài chính. Trên thực tế, kiểm toán nội bộ bao hàm nhiều lĩnh vực khác nhau như quy trình vận hành, quản lý nhân sự, công nghệ thông tin và ngay cả các chiến lược phát triển dài hạn của doanh nghiệp.

Chức năng của kiểm toán nội bộ

Chức năng của kiểm toán nội bộ có thể được phân thành nhiều lĩnh vực khác nhau, mỗi lĩnh vực đều có những mục tiêu và phương pháp riêng. Vậy vai trò của kiểm toán nội bộ là gì?

Kiểm toán báo cáo tài chính và kế toán

Một trong những chức năng cơ bản nhất của kiểm toán nội bộ là kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) và kế toán, bao gồm việc kiểm tra độ tin cậy, chính xác của thông tin tài chính và đảm bảo rằng các báo cáo tài chính đã được lập theo đúng quy định của pháp luật.

Để thực hiện chức năng này, kiểm toán viên nội bộ sẽ tiến hành thu thập và phân tích các tài liệu, số liệu liên quan đến tài chính của doanh nghiệp. Họ sẽ xác định xem các thông tin được cung cấp có phản ánh đúng tình hình tài chính hay không. Qua đó, kiểm toán viên có thể phát hiện sớm những sai sót hoặc gian lận nếu có.

Bảo vệ giá trị doanh nghiệp

Kiểm toán nội bộ còn có vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ giá trị của doanh nghiệp. Họ giám sát hoạt động của tổ chức, đảm bảo tính tuân thủ pháp luật, đạo đức kinh doanh và quy chế công ty. Ngoài ra, việc phát hiện các sai sót sớm cũng giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro tài chính và xây dựng uy tín tốt hơn với các đối tác.

Đặc biệt, trong giai đoạn kinh tế khó khăn, việc có một hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả có thể giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Chính vì vậy, kiểm toán nội bộ không chỉ là một chức năng hỗ trợ mà còn là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Tư vấn cho Hội đồng quản trị và Ban Giám đốc

Một chức năng khác của kiểm toán nội bộ là tư vấn cho Hội đồng quản trị và Ban Giám đốc về kiểm soát rủi ro. Bằng cách đánh giá các quy trình, hệ thống kiểm soát và quản trị, kiểm toán viên có thể cung cấp cho ban lãnh đạo những thông tin quý giá để họ có thể đưa ra quyết định đúng đắn.

Kiểm toán nội bộ cũng có thể giúp doanh nghiệp cải tiến quy trình làm việc, tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu suất hoạt động. Chính điều này tạo nên sự khác biệt lớn giữa các doanh nghiệp trong cùng một ngành nghề.

Nguyên tắc cơ bản của kiểm toán nội bộ

Để duy trì sự độc lập, khách quan và hiệu quả của hoạt động kiểm toán nội bộ, các nguyên tắc cơ bản cần phải được tuân thủ nghiêm ngặt. Những nguyên tắc cần nắm khi kiểm toán nội bộ là gì?

Nguyên tắc độc lập

• Nguyên tắc độc lập yêu cầu rằng mỗi mảng kiểm toán phải thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp từ bên ngoài.
• Điều này đảm bảo rằng các kết quả kiểm toán là chính xác và đáng tin cậy. 
• Bất kỳ sự can thiệp nào từ phía quản lý hoặc các bên liên quan khác đều có thể làm lung lay tính khách quan của quy trình kiểm toán.

Nguyên tắc khách quan

• Khách quan là nguyên tắc thứ hai mà kiểm toán viên nội bộ cần tuân thủ.
• Điều này có nghĩa là các kiểm toán viên phải trung thực, chính xác và công bằng trong mọi hoạt động kiểm toán.
• Sự khách quan giúp đảm bảo rằng thông tin và kết quả kiểm toán phản ánh đúng tình hình thực tế của doanh nghiệp.

Tính hợp pháp

• Kiểm toán nội bộ cũng phải tuân thủ các quy định của pháp luật.
• Việc không tuân thủ pháp luật có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho doanh nghiệp, bao gồm việc bị xử phạt hoặc giảm sút uy tín.
• Do đó, việc nắm rõ và áp dụng đúng các quy định pháp lý là điều hết sức cần thiết.

Tính bảo mật

• Cuối cùng, nguyên tắc bảo mật yêu cầu kiểm toán viên phải bảo mật thông tin thu được trong quá trình kiểm toán.
• Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp mà còn bảo vệ thông tin cá nhân của nhân viên và khách hàng.
• Việc vi phạm nguyên tắc bảo mật có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho tất cả các bên liên quan.

Hy vọng bài viết giúp bạn biết thêm thông tin kiểm toán nội bộ là gì. Kiểm toán nội bộ là một hoạt động không thể thiếu trong bất kỳ tổ chức nào mong muốn phát triển bền vững. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và môi trường kinh doanh ngày càng phức tạp, vai trò của kiểm toán nội bộ càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Do đó, việc đầu tư vào kiểm toán nội bộ không chỉ là một lựa chọn mà đã trở thành một yếu tố bắt buộc để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển trong kỷ nguyên số.